Immigratie en emigratie, dat is toch eigenlijk hetzelfde?

Dat zou je misschien zo denken. Immers, het één volgt op het ander. Toch is er een belangrijk, logisch, verschil dat we niet uit het oog moeten verliezen.

Zodra je emigreert uit het ene land, laten we hier aannemen dat dat dan dus Nederland is, immigreer je in het andere, Canada in ons voorbeeld. Je woont of hier of daar - zodra je emigrant-af bent, word je enkele uren later een immigrant. 

Ofschoon dat klip klaar en duidelijk is, blijkt toch telkens weer dat veel immigranten (of was dat nou juist emigranten) de fijne punten van dit onderscheid onderschatten.

Het eerste opvallende verschil is wellicht dat je als emigrant in Nederland gezien wordt als iemand die wel wat durft. Die lef heeft. Je bent ondernemend, toekomstgericht en positief ingesteld.

Als immigrant in Canada loop je echter de grote kans dat je met argusogen wordt aangekeken. Je komt waarschijnlijk met geld naar Canada en dat kan kwaad bloed zetten, zeker als men door krijgt dat het niet je bedoeling is om dat geld zomaar weg te geven. Integendeel, je bent waarschijnlijk van plan om dat geld te gebruiken om meer geld te gaan verdienen.

Canadezen leven, in zekere zin, op gespannen voet met immigranten. Dat is opmerkelijk, want de meeste Canadezen zijn afstammelingen van andere immigranten of misschien zelfs personen die zelf immigrant waren, nog niet zo lang geleden.

De eerste indruk in Canada die nieuwe immigranten ondervinden is niet altijd even positief. Er heerst een zekere argwaan, alsof je van plan zou zijn de boel over te nemen en dan on-Canadees te maken.

Een grote vrees bij Canadezen is ook dat je zult profiteren van de voorzieningen die juist bestemd zijn voor Canadezen. De gezondheidszorg is daar een goed voorbeeld van. Er zijn gevallen bekend van immigranten die rechtstreeks naar het ziekenhuis gaan en daar dure operaties ondergaan, op kosten van de gemeenschap. Deze kwesties worden breed uitgemeten in de media want de wachtlijsten worden zo juist langer door al die nieuwkomers, zegt men dan.

Hoe je dus vertrok uit Nederland als zijnde ondernemend, toekomstgericht en positief, zo wordt je al snel als profiteur of klaploper uitgemaakt. Wat kom jij in Canada doen, kom je "ons" soms uitbuiten? Kom je hier je voordeel doen? 

Als immigrant in Canada krijg je wellicht het idee dat je maar het beste gewoon je bek kunt houden en hard werken, liefst voor niks. Dat klinkt erg grof en dat is het misschien ook wel.

Nieuw in Canada, zo vinden veel Canadezen toch eigenlijk, zou je minder rechten moeten hebben dan mensen die al hun hele leven in Canada wonen. Dat je ineens toch vrijwel gelijke rechten hebt zodra je als landed immigrant bent geregistreerd, dat zit niet altijd even lekker bij iedereen.

Als ingezetene ben je een officiële inwoner van Canada

Het doel van een emigratie naar Canada (immigratie in Canada) is om officieel ingezetene te worden. Dat gaat niet zomaar. Je kunt dus niet even het vliegtuig naar de een of andere Canadese stad pakken en bij de douane aangeven dat je vanaf nu in Canada zult blijven. Doe je dat wel zo, dan word je geheid op het eerste en beste vliegtuig retour gezet. Zo werkt immigratie in Canada namelijk niet.

Men moet toestemming tot immigratie eerst aanvragen. De procedure daarvoor kan langdurig, kostbaar en ingewikkeld zijn. Een aanvrage tot immigratie wordt ook lang niet altijd ingewilligd. Velen melden zich en een beperkt aantal wordt uiteindelijk in Canada toegelaten.

Als men dan uiteindelijk inreist in Canada, wordt men een ingezetene van het land. Als officiële inwoner (immigrant) geniet men vrijwel alle rechten en plichten als een geboren en getogen Canadees. Men is echter niet zomaar één twee drie een Canadees.

Het duurt dan weer jaren voordat men daarvoor zelfs maar in aanmerking komt - en ook dan weer is dat niet een automatische procedure maar iets dat aangevraagd moet worden en behoorlijk lang kan duren.

De eerste jaren dat je in Canada woont, ben je dus nog gewoon staatsburger van je land van afkomst, laten we aannemen hier dat dat Nederland is. Dat geeft verder niks, want met je permanent resident status zit je op zich goed. Je vraagt een Canadees "burgerservicenummer" (BSN) aan en dat krijg je ook al snel toegezonden (Social Insurance Number). Daarmee kun je al veel doen: naar de bank, naar school, naar de belastingdienst - eigenlijk alles wat je als burger ook zou kunnen.

Er ontstaat echter een potentieel probleem wanneer je Canada verlaat, bijvoorbeeld op een vakantiereis of een zakenreis. Bij terugkomst aan de Canadese grens moet je dan bewijzen dat je Canada in mag. Daarvoor gebruikt een Canadees zijn paspoort maar als permanent resident kun je die niet krijgen, dus heeft men daartoe een ander document in het leven geroepen: De PRC, oftewel de Permanent Resident Card.

Zodra je officieel permanent resident bent geworden, gaan er enkele klokken lopen.

- De ene klok geeft aan hoe lang je moet wachten voordat je een aanvrage kunt indienen om Canadees staatsburger te worden.

- De andere klok houdt bij hoe lang je je buiten Canada hebt opgehouden.

Je moet ten minste 1095 dagen gedurende de afgelopen vijf jaar in Canada hebben gewoond om in aanmerking te komen voor het Canadees staatsburgerschap. Hoe die termijn precies wordt berekend, verandert af en toe.

Je kunt je permanent resident status verliezen als je meer dan twee jaar in een periode van vijf jaar buiten Canada hebt doorgebracht. Hoe dit bepaald wordt, is een beetje vaag. We nemen aan dat  het met moderne computertechnologie niet meer lastig is om bij te houden wie zich waar bevindt, temeer daar Canada's grenzen vrij intensief bewaakt worden.

Het is zodoende wel degelijk mogelijk de permanent resident status te verliezen. Dan moet je opnieuw een aanvrage doen om te "mogen" immigreren hetgeen een tweede keer wel eens heel bezwaarlijk zou kunnen wezen. Een situatie dus die je maar beter kunt voorkomen. 

PRC - Permanent Resident Card

Om eenvoudig te kunnen aantonen dat je officieel in Canada woont, heeft de Canadese Federale regering de PRC in het leven geroepen: de Permanent Resident Card. Die kun je laten zien als je het land bent uit geweest.

Daarmee heb je dan bewijs in handen dat je Canada weer in mag, een feit dat anders misschien moeilijk aantoonbaar zou zijn.

Als Permanent Resident reis je met het paspoort van je eigen land. We nemen hier aan dat dat een Nederlands paspoort is. Bij terugkomst in Canada, moet je dan beide documenten tonen. Je paspoort en je PRC.

Toch blijft het handig om precies bij te houden wanneer je Canada hebt verlaten. Zo is er een regel dat je niet meer dan twee jaar buiten Canada mag verblijven, in een periode van vijf jaar. Het computersysteem van de Canadese douane houdt automatisch precies bij wanneer je terugkomt en er is een systeem in ontwikkeling dat registreert wanneer je bent vertrokken.

Dat systeem werkt echter nog niet feilloos. Er is namelijk geen douanecontrole bij het verlaten van Canada. Zodoende kunnen er verwarringen optreden met het doorgeven van namen of zelfs fouten worden gemaakt als er verschillende mensen eenzelfde naam hebben.

Als permanent resident doe je er dan ook goed aan precies bij te houden waar je geweest bent, liefst met bijbehorende paperassen. Het is maar wat gemakkelijk om gewoon je retourbiljet te kunnen tonen; zeker een stuk handiger dan opgelaten en vermoeid aan een rare ondervraging blootgesteld te worden, indien men het vermoeden heeft dat er iemand een loopje aan het nemen is met de vereisten van de Permanent Resident Status.

Blijft natuurlijk de vraag waarom men de verblijfsvereisten van de Permanent Resident Status zou willen omzeilen. Echter, daar hebben velen een goede of zelfs dwingende reden voor. Dat kan bijvoorbeeld voor werk zijn, familieomstandigheden of om investeringsredenen.

De Canadese regering lijkt er schoon genoeg van te hebben dat immigranten zich niet echt in Canada vestigen maar wel na vijf jaar een paspoort kunnen aanvragen, nadat ze zijn goedgekeurd als Canadees staatsburger. Het ligt dus voor de hand dat men strenger gaat toezien op de vereisten van de Permanent Resident Status.

Daartoe staan telkens geavanceerdere computersystemen ter beschikking, die bovendien stiekem gekoppeld kunnen worden aan die van andere landen. Als men dan in, bijvoorbeeld, Duitsland door de douane gaat (bij de inreis), dan zou dat heel eenvoudig aan Canada zijn door te geven als bewijs dat men in ieder geval niet meer in Canada aanwezig is. De moderne elektronica staat voor niets en dit soort opsporingstechnieken worden telkens voordeliger en vanzelfsprekender.

Het aanvragen van de Permanent Resident Card is niet ingewikkeld maar wel tijdrovend. Het kan een aantal maanden duren alvorens men die kaart ook werkelijk in handen heeft. De kaart kost ongeveer $50.

Er zijn trouwens ook andere methodes beschikbaar voor immigranten die een tijdelijk bewijs nodig hebben dat ze Canada weer in mogen - maar de PRC is de gemakkelijkste en voordeligste.